7 Gusht 2023

Më 11 qershor, maja kryesore e malit Fluchthorn, në kufirin e Austrisë dhe Zvicrës, u shemb pa paralajmërim. Rreth 3.5 milionë metra kub tokë u rrëzuan, duke mbushur luginën poshtë me 40 pishina olimpike me gurë, baltë dhe papastërti, raportoi LiveScience. Ndërsa askush nuk u lëndua, një kryq fetar që shënonte majën u shkatërrua.

Fluchthorn kishte tre maja, dhe ajo kryesore, jugore ishte më e larta. Me kolapsin e majës jugore, maja e mesme është maja e re në 11,145 këmbë – maja e dytë më e lartë në Alpet Silvretta.

Në përgjithësi, mali Fluchthorn është 60 këmbë më i shkurtër se sa ishte në fillim të këtij viti, sipas LiveScience. Pse u shemb maja? Epo, si shumë male në veriun e largët, Fluchthorn kishte shumë ngrica të përhershme – një shtresë e përhershme akulli dhe papastërtie nën sipërfaqen e malit.

“Permafrost është i rëndësishëm sepse uji i ngrirë brenda tokës mban sipërfaqen e tokës së bashku dhe e pengon atë të lëvizë. Por kur ai akull shkrihet, uji i lëngshëm mund të rrjedhë larg. Sipërfaqja e tokës bëhet më pak e qëndrueshme dhe mund të lëvizë, shpesh shumë shpejt,” tha Jasper Knight, një gjeoshkencëtar në Universitetin e Witwatersrand në Afrikën e Jugut.

Kur një pjesë e madhe mali lëviz shpejt, si me rrëshqitjen e baltës në Fluchthorn, kjo quhet lëvizje masive. “Ngrohja globale po shkakton shkrirjen e ngricave të përhershme, gjë që është shkas që të ndodhin këto ngjarje të lëvizjes masive”, tha Knight.

Në të gjithë botën, malet me shkrirjen e përhershme të ngricave kanë treguar rrëshqitje më të mëdha dhe më të shpeshta, raportoi Paneli Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike. Hulumtimet mbi rrëzimet e shkëmbinjve në Alpe sugjerojnë se valët e të nxehtit të verës janë një shkaktar i zakonshëm për shkrirjen e ngricave të përhershme.

Por temperaturat e ngrohta për shkak të ndryshimeve klimatike ndikojnë më shumë se ngrica e përhershme. Shtresa sipërfaqësore e akullit dhe borës gjithashtu mund të shkrihet dhe të shkaktojë përmbytje dhe rrëshqitje balte. Shkrirja e akullnajave mund të shkaktojë gjithashtu lëvizje masive, kur malet humbasin akullin që po mbante anët e tij për vite me radhë, sipas IPCC.